اوضاع سیاسی خراسان در دوره سلجوقیان بزرگ 421-552ق

چکیده سلجوقیان گروهی از ترکان (قنق) بودند. و قنق ها خود قبیله ای از ده قبیله ی تغز اوغوز بودند. این طایفه قنق ابتدا در امپراتوری ترکان شرقی زندگی می کردند و پس از فروپاشی این امپراتوری در 183ق. قنق ها بر اثر فشار سایر قبایل به ترکستان مهاجرت کردند. با انقراض حکومت سامانیان در 389ق. سلجوقیان به ماورالنهر وارد شدند و هم مرز با قلمرو غزنویان قرارگرفتند. محمود، ارسلان اسرائیل، رئیس قنق را که از گروه سلجوقیان بود به اسارت گرفت. اما پس از مرگ محمود، قنق ها به پیشروی خود به داخل خراسان ادامه دادند و در نواحی شمالی خراسان یعنی نسا و ابیورد اطراق کردند. اما بر اثر فشار غزنویان، آنها منطقه شمالی خراسان را ترک کردند و به نواحی ایران مرکزی و غربی مهاجرت کردند. موج دوم آنها در زمان مسعود غزنوی وارد خراسان شده و توانستند در431ق. طی نبرد دندانقان مسعود را شکست داده و خراسان را تصرف نمایند. رهبری این گروه را طغرل بیگ و چغری بیگ پسران میکائیل بن سلجوق برعهده داشتند. پس از این جنگ، سلجوقیان مناطق متصرفی را بین خویش تقسیم کردند که خراسان سهم چغری بیگ داود شد. اوضاع سیاسی خراسان از زمان تصرف این خطه در431ق. تا زمان مرگ سنجر سلجوقی در552ق. فراز و نشیب های زیادی داشته است. دوره ی نخست آن که دوران ایجاد ثبات سیاسی است از 431 تا 451ق. زمان مرگ چغری را در بر می گیرد و دوره ی بعد از 451 تا 552ق. دوران حفظ این ثبات در برابر حملات خارجی را شامل می شود، بررسی اوضاع سیاسی خراسان در دوره های ذکر شده، موضوع این پایان نامه است. کلیدواژه:خراسان، غزنویان، سلجوقیان، چغری بیگ، سنجر.